We wtorek 22 stycznia br. w Lublinie miały miejsce uroczyste obchody 156. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. Jedno z wielkich powstań narodowych Polaków przeciw zaborcy w dużej mierze toczyło się na terenie Lubelszczyzny. Walkami tu wsławił się m.in. V Oddział Wojsk Narodowych Województwa Lubelskiego płk. Kajetan Cieszkowskiego „Ćwieka” (jedyny jednolicie umundurowany polski oddział powstańczy) – powszechnie zwany Ćwiekami.
Program oficjalnych uroczystości organizowanych przez władze miejskie i wojewódzkie wraz z Garnizonem Lublin WP obejmował:
- 10:00 Msza Święta za poległych, pomordowanych, zesłanych na Sybir, represjonowanych, zmarłych powstańców styczniowych (w kościele cywilno-wojskowym p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, przy Alejach Racławickich 20).
- 11:15 Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod Pomnikiem Powstańców Styczniowych wzniesionym w miejscu ich straceń (ul. Gen. Mariana Langiewicza).
- 11:45 Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod Grobowcem Powstańców Styczniowych, na cmentarzu przy ul. Lipowej.
- godz. 11:45 Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy, przez uczniów Szkoły Podstawowej nr 6, pod krzyżem i pomnikiem powstańczym w Lasku Traugutta przy SP nr 6.

Ponadto przedstawiciel Fundacji Niepodległości zapalił tradycyjnie białe i czerwone znicze w innych znanych nam miejscach upamiętnienia Powstania Styczniowego w Lublinie:
- cmentarzu parafialnym św. Agnieszki (pomnik "NIE GINIE KTO ZA WIARĘ I WOLNOŚĆ UMIERA" oraz grobowiec Powstańca)
- Krzyżu Powstańczym na ul. Biernackiego (Kościół Karmelitów przy szpitalu Jana Bożego)
- tablica pamiątkową na Muzeum Lubelskim na Zamku (przed bramą)
- Pomnik Powstańcom Styczniowym (na Konstantynowie – nieopodal ul. 22 stycznia).
Byliśmy również obecni na uroczystych obchodach w Nowym Stawie przy mogiłąch Powstańców – o tym na tej stronie w http://www.fundacja-niepodleglosci.pl/9-dziaalno/aktualnoci/2055-w-nowym-stawie-uczcilismy-156-rocznice-wybuchu-powstania-styczniowego

Kilka zdjęć z opisanych miejsc na tej stronie w zakładce „Multimedia”/”Galeria”:
http://www.fundacja-niepodleglosci.pl/multimedia/galeria/2056-156-rocznica-wybuchu-powstania-styczniowego-na-lubelszczyznie

„Obrona słusznej sprawy dawała Polakom uzasadniane poczucie moralnej wyższości nad zaborcą, a to właśnie było źródłem dumy narodowej, czynnika tak bardzo istotnego dla przetrwania niewoli”. Prof. Henryk Wereszycki

Powstanie Styczniowe choć jak niemalże wszystkie w naszej historii (poza Wielkopolskim i lokalnym Suwalskim oraz po części Śląskimi – zwłaszcza III) zakończyło się niepowodzeniem militarnym to miało ogromne znaczenie dla przetrwania ducha narodowego. Praktycznie skazane od początku na niepowodzenie wojskowe (zwłaszcza w komplikującej się, coraz mniej sprzyjającej w jego trakcie sytuacji na arenie międzynarodowej) przyczyniło się do odrodzenia dumy z bycia Polakami. Gloria Victis.

Pomimo niespotykanej dotąd skali moskalskich represji po jego upadku*, ogromnych strat ludzkich (m.in. wywózki na Sybir) oraz materialnych (powszechne konfiskowanie majątków ziemskich popierających powstanie), a także likwidacji formalnej już tylko autonomii ziem polskich pozwoliło na zachowanie tkanki narodowej. Jak wyraźnie zaznaczył Marszałek Józef Piłsudski bez niego nie byłoby możliwości wychowania pokolenia „legionowego”, które podczas I wojny światowej chwyciło po raz kolejny po broń i wreszcie wywalczyło upragniona niepodległość.
Za to zachowanie ciągłości walki o byt państwowy weterani Powstania Styczniowego byli powszechnie otaczani szacunkiem, a w II RP rozkazem specjalnym Józefa Piłsudskiego (z 21 stycznia 1919 r.) uzyskali uprawnienia żołnierzy Wojska Polskiego. Należy pamiętać, że to właśnie oni – w specjalnych mundurach (o fioletowym kolorze oraz czapkach rogatywkach ozdabianych srebrnym orłem lub biało-czerwoną kokardą) – jako pierwsi zaciągnęli wartę honorową pod Grobem Nieznanego Żołnierza.
Zadbaliśmy o to, aby przynajmniej w części znanych nam miejsc Lublina upamiętniających to wydarzenie zapłonęły białe i czerwone znicze.

Jan Fedirko, Fundacja Niepodległości; L-n styczeń 2019

* M.in. nałożono na Królestwo kontrybucję (podatek wojenny). Wprowadzono stan wojenny na 50 lat. Z terenów Litwy, Białorusi i Ukrainy deportowano rodziny polskie w głąb Rosji, wprowadzono przymus wyprzedaży ziemi Rosjanom i wystąpiono przeciwko Kościołowi katolickiemu. Zlikwidowano Królestwo Polskie, a na jego miejscu powstała prowincja rosyjska Kraj Nadwiślański, w której władzę sprawował generał – gubernator. Prowincja ta została podzielona na 10 guberni. Od Królestwa Polskiego oderwano gubernię chełmską i przyłączono bezpośrednio do Rosji, aby ją łatwiej było rusyfikować. Zlikwidowano wszystkie polskie urzędy, a istniejące urzędy podporządkowano ministerstwom w Petersburgu. Najważniejsze urzędy powierzano Rosjanom, ludziom, którzy mieli za zadanie, nie sprawne kierowanie, a gnębienie narodu polskiego. Język rosyjski stał się językiem urzędowym, w języku tym sporządzane były akta stanu cywilnego. Kościół katolicki podporządkowano Kolegium Rzymskokatolickiemu w Petersburgu.