Generał Władysław Anders powiedział po zdobyciu Monte Cassino, że "są bitwy, na które nie pada pył zapomnienia". I nie pomylił się. Choć dzieli nas ponad siedemdziesiąt lat od czasu, gdy polscy żołnierze złożyli Ojczyźnie wielką ofiarę ze swojej krwi, pokonali i złamali opór nieprzyjaciela, pamięć o niej wciąż żywa. Ten żołnierski czyn trwa i trwać będzie w pamięci kolejnych pokoleń.

– tymi słowami Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek rozpoczęła swój list, jaki skierowała do Uczestników i Organizatorów lubelskich uroczystości upamiętniających 76. rocznicę zdobycia Monte Cassino przez żołnierzy 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa (całość listu publikujemy poniżej).

Uroczystości odbyły się w poniedziałek 18 maja 2020 o godz. 12:00 przed pomnikiem ”Bohaterom Monte Cassino” w Lublinie. Organizatorem uroczystości była Fundacja Niepodległości, przy współpracy Wojewody Lubelskiego i Prezydenta Miasta Lublin. Godzina rozpoczęcia uroczystości została wybrana nieprzypadkowo. W południe 18 maja 1944 po zdobyciu Monte Cassino, pod murami klasztoru plut. Emil Czech, trębacz 2 Korpusu Polskiego, odegrał Hejnał Mariacki dla zaznaczenia, że zdobycie Monte Cassino było dziełem polskich żołnierzy. Także w Lublinie, na rozpoczęcie uroczystości, po odśpiewaniu Hymnu Narodowego, trębacz wojskowy Garnizonu Lublin odegrał słynną melodię. Posterunki honorowe pod pomnikiem wystawili żołnierze 19 Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej oraz rekonstruktorzy Grupy Edukacji Historycznej Fundacji Niepodległości – w historycznych mundurach i z bronią żołnierzy 2 Korpusu Polskiego.

W warunkach ograniczeń wynikających w tym roku ze stanu epidemicznego, uczestnicy uroczystości mieli zakryte twarze. Rekonstruktorzy użyli w tym celu wojskowych szali maskujących. Te same ograniczenia sprawiły, że mniejsza niż zwykle była liczba delegacji biorących udział w wydarzeniu – władze Województwa Lubelskiego, Samorządu Wojewódzkiego i Miasta Lublin złożyły wspólny wieniec. Wieniec od Pani Marszałek Sejmu RP złożył, reprezentujący ją na uroczystościach i odczytujący skierowany przez nią list, poseł na Sejm RP Przemysław Czarnek. Obecni byli parlamentarzyści, delegacje służb mundurowych Garnizonu Lublin, Wielonarodowej Brygady LITPOLUKRBRIG, Starostwa Powiatowego, Instytutu Pamięci Narodowej, środowisk kombatanckich i niepodległościowych oraz Konsulatu Generalnego Ukrainy. Poseł Sławomir Skwarek poprosił o złożenie zniczy w jego imieniu przedstawicieli Fundacji Niepodległości: Jana Fedirko i Ewę Najduk-Gebałę. Delegacji Fundacji Niepodległości na uroczystościach przewodniczył Prezes Przemysław Omieczyński z Małżonką. W oprawie wydarzenia, skromniejszej z uwagi na ograniczenia wynikające ze stanu epidemii, Fundacja Niepodległości wystawiła dwa historyczne pojazdy wojskowe w barwach jednostek 2 Korpusu Polskiego we Włoszech z obsługą rekonstruktorów oraz tablice z archiwalnymi fotografiami ze swej kolekcji.

Przemysław Omieczyński, prezes zarządu Fundacji Niepodległości:
– W pieśni „Czerwone Maki”, która na trwale wpisała się w kod kulturowy Polaków, oprócz bolesnych słów o mierzeniu wolności – krzyżami, znajdziemy też przekonanie o przetrwaniu „śladów dawnych dni”. Możemy odbierać te słowa jako swoisty testament tych wspaniałych ludzi, którzy swoim bohaterstwem i ofiarą dokonali czegoś, czego nie mogły od stycznia 1944 dokonać w kolejnych atakach dywizje amerykańskie, hinduskie, nowozelandzkie i brytyjskie. W trwających ponad tydzień górskich walkach Polacy zdobyli 18 maja 1944 kluczowe pozycje – w tym Monte Cassino – ryglujące drogę oddziałów Aliantów na Rzym.
Tylko najmłodszym z żołnierzy gen. Władysława Andersa dane zostało, często po latach przymusowej emigracji, dożyć odzyskania niepodległości przez Polskę. Jednak pozostało wspaniałe dziedzictwo II Rzeczypospolitej – serdeczną pamięcią ocalone „najlepsze z najlepszych” – które wszyscy oni przenieśli w swych sercach. Doniosłość tego dziedzictwa żołnierze 2 Korpusu Polskiego potwierdzali ofiarą swojego życia.
W Fundacji Niepodległości wierzymy, że podążając drogą wartości, którymi żyli i za które ginęli, prowadzimy Polskę drogą wolności. Jesteśmy przekonani, że to pamięć buduje tożsamość nowoczesnego społeczeństwa. Także pamięć o przesłaniu zapisanym na legitymacji Odznaki 2 Korpusu Polskiego: „Odrzućmy wszystko co nas dzieli i bierzmy wszystko co nas łączy w pracy i w walce o wolność i niepodległość Polski.”

Foto: Iwona Burdzanowska/ Radio Lublin oraz Adrianna Janczak/ GEH FN (więcej jej zdjęć dostępnych w Galerii)
Realcje medialne dostępne są pod linkami:
https://lublin.tvp.pl/48102558/rocznica-zwyciestwa-pod-monte-casino-obchody-w-lublinie
https://radio.lublin.pl/2020/05/76-rocznica-zwyciestwa-polakow-w-bitwie-pod-monte-cassino/
https://radio.lublin.pl/2020/05/76-rocznica-zwyciestwa-polakow-w-bitwie-pod-monte-cassino-2/

List Marszałek Sejmu RP Elżbiety Witek do Uczestników i Organizatorów lubelskich uroczystości, upamiętniających 76. rocznicę zdobycia Monte Cassino przez żołnierzy 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa