We wtorek 15 listopada 2022 roku w Muzeum Polskich Sił Zbrojnych, prowadzonym przez Fundację Niepodległości przy ul. Skromnej 5 w Lublinie, nastąpiło przekazanie wojennych pamiątek, które pozostawił po sobie śp. kapitan Władysław Szweneder. Był on ostatnim żyjącym w kanadyjskiej prowincji Alberta weteranem 2.Korpusu Polskiego, walczącego w Italii w latach 1943 – 1945 pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Pamiątki przekazał w imieniu rodziny Jerzy Szwender (n/z L), syn Weterana – mieszkający w Kanadzie. Są wśród nich odznaczenia, dokumenty, ale także zdjęcia z podpisami towarzyszy broni, medalik czy drobne monety ze wszystkich krajów, do których kpt. Władysław Szwender trafił na swoim wojennym szlaku.

Kpt. Władysław Szwender zmarł 31 maja 2022 roku w Edmonton, stolicy kanadyjskiej prowincji Alberta, w wieku 97 lat. W dniu pogrzebu Weterana, który odbył się w Edmonton w sobotę 11 czerwca 2022 roku, rekonstruktorzy Grupy Edukacji Historycznej Fundacji Niepodległości, uhonorowali pamięć zmarłego śp. kpt. Władysława Szwendera – poprzez oddanie o godz.12:00 na cześć Jego oraz poległych i zmarłych żołnierzy 2.Korpusu Polskiego gen.Władysława Andersa, salutu honorowego z historycznej armaty przeciwlotniczej Bofors 40mm, pod Pomnikiem Bohaterom Monte Cassino w Lublinie.

Kapitan Władysław Szwender pomimo emigracyjnego oddalenia utrzymywał żywe kontakty z krajem. Z dużym zaangażowaniem dbał o promowanie Polski na obczyźnie. Postawa i wojenne zasługi (był ranny w Bitwie o Monte Cassino, następnie brał udział w walkach o Ankonę i Bolonię) zdobywały mu społeczny szacunek i poważanie w Kanadzie. Zapraszano go do uroczystego inaugurowania sezonu rozgrywek lokalnej drużyny hokejowych gwiazd Edmonton Oilers.

Kapitan Władysław Szwender był bardzo aktywny w środowisku kombatantów. Chętnie dzielił się z młodym pokoleniem Polaków swoimi cennymi wspomnieniami świadka i uczestnika Historii. Rekonstruktorzy z Fundacji Niepodległości spotykali się z Weteranem od 2014 roku na rocznicowych uroczystościach organizowanych pod Monte Cassino przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UDSKIOR).

Krzysztof Bielak, szef rekonstruktorskiej Grupy Edukacji Historycznej Fundacji Niepodległości:

– W osobie zmarłego Kapitana Władysława Szwendera pożegnaliśmy nie tylko bohaterskiego żołnierza 2.Korpusu Polskiego. Pożegnaliśmy także wspaniałego świadka historii, który chętnie poświęcał swój czas na dzielenie się z młodymi swoimi doświadczeniami. Spotykaliśmy się na rocznicowych uroczystościach we Włoszech, ale Kapitan zaszczycił nas także odwiedzinami w naszym Muzeum Polskich Sił Zbrojnych w Lublinie – podczas swojego ostatniego pobytu w Polsce we wrześniu 2021 roku. Wizyta przerodziła się w kolejne bezcenne spotkanie, które trwało ponad półtorej godziny. We wspaniały sposób przypominał wtedy szlak bojowy żołnierzy generała Andersa – od sowieckich łagrów, przez zwycięstwa w Italii, aż po kontynuację "obowiązków polskich" na emigracji. Przejęcie darowizny w postaci osobistych pamiątek Kapitana jest dla nas szczególnym zaszczytem i zobowiązaniem do dalszego budowania pamięci historycznej.

Dyrektor Muzeum Polskich Sił Zbrojnych, Robert Michalak (n/z z jednym z przekazanych odznaczeń) deklaruje, że po zdokumentowaniu i opracowaniu archiwalnym wojennych pamiątek, zbiór zostanie odpowiednio wyeksponowany – w trwały sposób upamiętniając wojenny szlak i osobę kpt. Władysława Szwendera.

Relację z przekazania wojennych pamiątek po śp. kpt. Władysławie Szwenderze, wraz z fotoreportarzem Piotra Michalskiego, można znaleźć na internetowych stronach Radio Lublin, link: https://radio.lublin.pl/2022/11/pamiatki-po-weteranie-spod-monte-cassino-trafily-do-lublina-zdjecia/

 Tekst: Maciej Szymczak / Foto: Maciej Szymczak i Piotr Michalski (Radio Lublin)

 Zdjęcia w naszej internetowej Galerii są autorstwa Jana Fedirko.