Oczerety oczy rzeki czary jary
świt czerwony czerwca wonie czarne konie
śpiew pasterzy łódź na Styrze w monastyrze
dzwonią dzwony zioła wonne i podzwonne

dnieje sieje dzikie ziele wołynieje
łubinowe chaszcze ale stare dzieje
słońce plącze się we wnyki słoneczniki
bagna jary czaszki czary to czahary

pod cerkiewką tą niebieską siedzą biesy
siedzą w niebie obok siebie na pogrzebie
wypięknieje wypiek leje aż się zbierze
na burzany Bóg kochany i tym wie

W.Wencel ECHA ZIELONE
Z tomiku „De profundis”-2010 r.

11 lipca br. mija 81 rocznica Rzezi Wołyńskiej. Akcja nacjonalistów ukraińskich polegająca na czystce etnicznej – bestialskich mordach całej ludności nieukraińskiej na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, a więc przede wszystkim Polaków – trwała od wiosny 1943 po lato 1944 r. Narastające latami krzywdy, niezrozumienie, prześladowania w i tak barbarzyńskich warunkach wojny spowodowały falę mordów na ludności cywilnej, również mieszanych rodzinach polsko-ukraińskich, kiedy to nie oszczędzano dosłownie nikogo, niezależnie od płci, wieku i stanu zdrowia. Pociągnęło to za sobą akcje odwetowe m.in. AK. Historycy szacują, że morze krwi bratniej ponownie pochłonęło ok. 100 tys. ofiar wśród ludności polskiej i ok. 15-20 tys. po stronie ukraińskiej. Okrucieństwo tego/tych wydarzeń czasami porównywane jest do „tragedii kaszubskiej” podczas której również sąsiedzi sąsiadom "odpłacali" potwornym, „bezinteresownym” złem (chodzi o pewien mechanizm zbrodni, choć skala oczywiście inna).
Kulminacja Rzezi przypadła na 11 lipca 1943 kiedy to banderowcy z UPA zaatakowali ok. 100 polskich wsi i miejscowości. Stąd tą datę przyjmuje się symbolicznie za dzień pamięci o tej zbrodni eksterminacji.

Program lubelskich obchodów poniżej:

11 lipca (czwartek) 2024 r.
godz. 10:00 – Msza Święta w intencji ofiar ludobójstwa - Kościół Garnizonowy pw. Niepokalanego Poczęcia NMP (w Lublinie, Al. Racławickie 20)
godz. 11:00 – przejście pod pomnik Ofiar Wołynia w Lublinie - Skwer Ofiar Wołynia (od ul. Głębokiej)
godz. 11:30 – przemówienia okolicznościowe oraz złożenie kwiatów pod pomnikiem
godz. 13:00 – poświęcenie urny z ziemią z pól bitewnych 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej na Wołyniu złożonych w niszy pomnika Nieznanego Żołnierza na cmentarzu przy ul. Białej

Organizatorami są:
Wojewoda Lubelski Krzysztof Komorski
Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski
Prezydent Miasta Lublin Krzysztof Żuk
Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie Robert Derewenda

Lubelski Oddział IPN organizuje również wydarzenia towarzyszące:
9 lipca (wtorek) 2024 r.
godz. 17:00 – Otwarcie wystawy plenerowej przygotowanej przez Oddział IPN w Lublinie „Kościoły i kaplice na Wołyniu z obrazami Włodzimierza Sławosza Dębskiego” (Plac Litewski)
godz. 17:30 – Promocja 2 tomu Dokumentów zbrodni wołyńskiej
(Sala konferencyjna Oddziału IPN w Lublinie, ul. Wodopojna 2)
https://lublin.ipn.gov.pl/pl5/aktualnosci/203309,Obchody-Narodowego-Dnia-Pamieci-Ofiar-Ludobojstwa-dokonanego-przez-ukrainskich-n.html

Organizacje obywatelskie i społecznicy upamiętniający w Lublinie Ofiary Rzezi Wołyńskiej jak co roku zamawiają w ich intencji Mszę św., która zostanie odprawiona w południe niedzieli 14 lipca w kościele pw. bł. P.J. Frassatiego na LSM-ie (ul. Skierki 12).

Więcej o reperkusjach tych tragicznych wydarzeń w relacjach polsko-ukraińskich w ubr. artykule Jana Fedirko:
https://fundacja-niepodleglosci.pl/9-dziaalno/aktualnoci/2750-tragedia-wolynska

Pomnik Ofiar Rzezi Wołyńskiej w Lublinie. Fundacja Niepodległosci jest współinicjatorem jego powstania.