W dniu 25 V oddziały polskiej piechoty i czołgów w pościgu za wycofującym się nieprzyjacielem posunęły się na zachód od m. Piedimonte, gdzie nawiązały kontakt z oddziałami brytyjskimi, działającymi od południa.
Równocześnie po przełamaniu ostatniego oporu opanowano grzbiet Passo Corno i górę (Monte) Cairo, które stanowiły ostatni bastion obronny linii "Adolfa Hitlera".
Wzięto jeńców oraz zdobyto dużo sprzętu.
– głosił komunikat prasowy 2 Korpusu Polskiego, ogłoszony w dniu 26 maja 1944.

Walki, w których 2 Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Andersa przełamał dwie niemieckie górskie linie obronne ("Linia Gustawa" i "Linia Hitlera"), ryglujące drogę Aliantów na Rzym, zapisały się na chwalebnych kartach naszej historii jako Bitwa o Monte Cassino. Hołd poległym w niej oddaje inskrypcja na tablicach Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie „MONTE CASSINO 11 – 25 V 1944”.

Przed przypadającą niedawno 76. rocznicą zdobycia Monte Cassino, mieliśmy okazję wesprzeć misję TVP INFO, która przygotowywała specjalny materiał, upamiętniający zwycięstwo Polaków. Nasi rekonstruktorzy użyczyli swoich wizerunków i odtworzyli postacie żołnierzy z 5 Kresowej Dywizji Piechoty, 3 Dywizji Strzelców Karpackich, Pułku 4 Pancernego "Skorpion" oraz 22.Kompanii Zaopatrywania Artylerii. Udostępniliśmy także unikalne archiwalne fotografie z naszej kolekcji, jako materiał ilustracyjny. Dzięki współpracy z ekipą TVP o/Lublin i wykorzystaniu nowoczesnej techniki, rekonstruktorzy z Fundacji Niepodległości pojawili się 18 maja 2020 w studio TVP INFO prowadzącym na żywo blok informacyjny. Mundury i broń prezentowali Jakub Lewczuk, Krzysztof Bielak i Antoni Bielak.Także materiał zrealizowany w Lublinie z wykorzystaniem GEH i naszych historycznych pojazadów wojskowych w barwach 15 Pułku Ułanów Poznańskich i 5 Kresowej DP był prezentowany w blokach informacyjnych TVP INFO poświęconych tego dnia zwycięstwu 2 Korpusu Polskiego. W części realizowanej w siedzibie Muzeum Polskich Sił Zbrojnych w Lublinie wypowiadali się: Jakub Lewczuk, Hubert Zaborek oraz Robert Michalak – dyrektor MPSZ i Maciej Szymczak – członek zarządu Fundacji Niepodległości. Materiał trafił także na portal internetowy TVP.INFO i jest dostępny pod linkiem
https://tvp.info/48103862/monte-cassino-tam-liczyl-sie-kolega-liczylo-sie-przezyc-i-zdobyc-cel
Inscenizacja cyfrowa prezentująca mundury i wyposażenie żołnierzy 2 Korpusu Polskiego dostępna jest pod linkiem:
https://youtu.be/_Byh52O77Rw

 Więcej informacji nt. uczczenia pamięci rtm. Witolda Pileckiego w Lublinie z okazji 72. rocznicy jego zamordowania – na stronie internetowej IPN Oddział Lublin: 

https://lublin.ipn.gov.pl/pl5/aktualnosci/100248,72-rocznica-zamordowania-rtm-Pileckiego-Lublin-25-maja-2020.html

21 maja 1949 w miejscowości Dąbrówka (obecnie Nowogród), kpt. Zdzisław Broński ps. Uskok, jeden z dowódców oddziałów podziemia niepodległościowego na Lubelszczyźnie, Kawaler Orderu Virtuti Militari kl. V oraz Krzyża Walecznych, ukrywający się przed obławą przeważających sił UB-KBW w bunkrze pod zaprzyjaźnionym gospodarstwem − zginął, rozrywając się granatem, by nie wydać swoich żołnierzy w przypadku wzięcia do niewoli.
Cześć i chwała Bohaterom!

Kpt. Zdzisław Broński „Uskok” w dzienniku:
Coraz więcej ludzi popada w apatyczny nastrój i przestaje wierzyć w rychłe zmiany na lepsze. Ludzie coraz bardziej dostosowują się do znienawidzonego, a umacniającego się porządku − bo przecież trzeba żyć. My, garstka straceńców − jak nas nazywają − stajemy się oazą wiary i woli zwycięstwa na pustyni zwątpienia i beznadziejności. Mniejsza o to, czy przetrwamy, czy
zginiemy − choć wola przetrwania jest w nas bardzo silna − ale coraz trudniej pracować tak, by w efekcie praca ta dawała korzyść społeczną. Coraz trudniej pracować i walczyć w ogóle. […]
Wczoraj aresztowano moją siostrę, [Janinę] Siegiedową. Już po raz czwarty. Ona, ta kochana Jaśka, dotychczas najwięcej cierpi z całej rodziny. Jej mąż już ukrywa się trzeci rok. [...] Rodzice moi mieszkają obecnie w komornym i żyją ze słabej pomocy rodziny. Ja nikomu pomóc nie mogę, bo sam potrzebuję pomocy. Inni z rodziny żyją ciągle „pod strachem”. Już od roku nie widuję się z nimi, a wiadomości o nich mam tylko pośrednie. Dla nich tak jest bezpieczniej. Przykro mi bardzo, że rodzina cierpi, lecz nie wierzę, by miała o to do mnie żal. Nie wierzę, by moje postępowanie było w rodzinie błędnie oceniane. Cierpimy za sprawę ważniejszą […].
Powiat lubartowski, 7 kwietnia 1948

Zdzisław Broński „Uskok”, Pamiętnik. 1941 – maj 1949, Wydawnictwo IPN 2004, Warszawa 2004.

W 2008 kpt. Zdzisław Broński ps. „Uskok” został odznaczony pośmiertnie przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski − za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.

Generał Władysław Anders powiedział po zdobyciu Monte Cassino, że "są bitwy, na które nie pada pył zapomnienia". I nie pomylił się. Choć dzieli nas ponad siedemdziesiąt lat od czasu, gdy polscy żołnierze złożyli Ojczyźnie wielką ofiarę ze swojej krwi, pokonali i złamali opór nieprzyjaciela, pamięć o niej wciąż żywa. Ten żołnierski czyn trwa i trwać będzie w pamięci kolejnych pokoleń.

– tymi słowami Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek rozpoczęła swój list, jaki skierowała do Uczestników i Organizatorów lubelskich uroczystości upamiętniających 76. rocznicę zdobycia Monte Cassino przez żołnierzy 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa (całość listu publikujemy poniżej).

Uroczystości odbyły się w poniedziałek 18 maja 2020 o godz. 12:00 przed pomnikiem ”Bohaterom Monte Cassino” w Lublinie. Organizatorem uroczystości była Fundacja Niepodległości, przy współpracy Wojewody Lubelskiego i Prezydenta Miasta Lublin. Godzina rozpoczęcia uroczystości została wybrana nieprzypadkowo. W południe 18 maja 1944 po zdobyciu Monte Cassino, pod murami klasztoru plut. Emil Czech, trębacz 2 Korpusu Polskiego, odegrał Hejnał Mariacki dla zaznaczenia, że zdobycie Monte Cassino było dziełem polskich żołnierzy. Także w Lublinie, na rozpoczęcie uroczystości, po odśpiewaniu Hymnu Narodowego, trębacz wojskowy Garnizonu Lublin odegrał słynną melodię. Posterunki honorowe pod pomnikiem wystawili żołnierze 19 Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej oraz rekonstruktorzy Grupy Edukacji Historycznej Fundacji Niepodległości – w historycznych mundurach i z bronią żołnierzy 2 Korpusu Polskiego.

W warunkach ograniczeń wynikających w tym roku ze stanu epidemicznego, uczestnicy uroczystości mieli zakryte twarze. Rekonstruktorzy użyli w tym celu wojskowych szali maskujących. Te same ograniczenia sprawiły, że mniejsza niż zwykle była liczba delegacji biorących udział w wydarzeniu – władze Województwa Lubelskiego, Samorządu Wojewódzkiego i Miasta Lublin złożyły wspólny wieniec. Wieniec od Pani Marszałek Sejmu RP złożył, reprezentujący ją na uroczystościach i odczytujący skierowany przez nią list, poseł na Sejm RP Przemysław Czarnek. Obecni byli parlamentarzyści, delegacje służb mundurowych Garnizonu Lublin, Wielonarodowej Brygady LITPOLUKRBRIG, Starostwa Powiatowego, Instytutu Pamięci Narodowej, środowisk kombatanckich i niepodległościowych oraz Konsulatu Generalnego Ukrainy. Poseł Sławomir Skwarek poprosił o złożenie zniczy w jego imieniu przedstawicieli Fundacji Niepodległości: Jana Fedirko i Ewę Najduk-Gebałę. Delegacji Fundacji Niepodległości na uroczystościach przewodniczył Prezes Przemysław Omieczyński z Małżonką. W oprawie wydarzenia, skromniejszej z uwagi na ograniczenia wynikające ze stanu epidemii, Fundacja Niepodległości wystawiła dwa historyczne pojazdy wojskowe w barwach jednostek 2 Korpusu Polskiego we Włoszech z obsługą rekonstruktorów oraz tablice z archiwalnymi fotografiami ze swej kolekcji.

Poniżej publikujemy informację o współpracy z Fundacją PZU, którą ustaliliśmy jeszcze przed wprowadzeniem w Polsce ograniczeń wynikających z zagrożenia epidemicznego. Mamy nadzieję, że jak najprędzej będziemy mogli powrócić do ustalonego modelu działań.

Zadanie publiczne realizowane przy wsparciu finansowym Fundacji PZU.

Grupa Edukacji Historycznej Fundacji Niepodległości – rozpoczęła cykl lekcji o przygodach misia Wojtka, wyjątkowego żołnierza 2 Korpusu Polskiego. Wojenne przygody kaprala Wojtka wplecione w szlak bojowy żołnierzy gen. Andersa wprowadzają dzieci w niesamowitą historię Armii Żołnierzy Tułaczy. Lekcje dla dzieci odbywają się w Muzeum Polskich Sił Zbrojnych w Lublinie (w organizacji). Muzeum nietypowym, w którym eksponaty można wziąć w ręce, obejrzeć. Sprawdzić jak jeździło się w pojazdach z II Wojny Światowej. Dzięki wsparciu finansowemu Fundacji PZU dzieci otrzymują w prezencie zestaw historyczny na który składają się: komiks o przygodach misia Wojtka oraz książeczkę z historią 2 Korpusu Polskiego, opowieścią o Wojtku wraz ze zdjęciami misia i zestaw kolorowanek. Cykl lekcji dla 400 dzieci z lubelskich szkół i przedszkoli rozpoczął się 31 stycznia i potrwa do 30 czerwca.

 Fotorelacja na tej stronie w zakładce Multimedia/Galeria: https://www.fundacja-niepodleglosci.pl/multimedia/2257-lekcje-o-misiu-wojtku-dzielnym-zolnierzu-z-fundacja-pzu