Sprawozdanie z prac konserwatorskich przy ołtarzu głównym w kościele parafialnym pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Krzemieńcu.

Lato 2013 roku to okres intensywnych działań Fundacji na dawnych Kresach Wschodnich. Jednym z aspektów szeroko rozumianej akcji przywracania pamięci o polskiej obecności na tym terenie było podjęcie przez nas prac konserwatorskich w stosunku do zabytków pozostających za wschodnią granicą.

W drugiej połowie września zakończone zostały działania rewaloryzacyjne przy ołtarzu głównym w kościele parafialnym pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Krzemieńcu.
Krzemieniecki kościół zbudowany został w latach 1853-1857 w stylu neobarokowym, z tego okresu pochodzi też jego zasadnicze wyposażenie, w tym ołtarz główny. Jest to jedyna świątynia rzymskokatolicka na tym terenie, która nie została zamknięta przez władze sowieckie, przede wszystkim dzięki znajdującemu się wewnątrz pomnikowi Juliusza Słowackiego – „poety rewolucyjnego”.

Konserwacja ołtarza głównego stanowiła ostatni etap prac nad rewitalizacją oryginalnego wyposażenia i efektownie zakończyła prowadzoną sukcesywnie od kilku lat akcję przywrócenia pełnej wartości artystycznej kościołowi.
Ołtarz główny znajdował się w złym stanie technicznym. Celem podjętych robót i prac konserwatorskich było więc zahamowanie procesu destrukcji obiektu, a następnie przywrócenie mu pierwotnej wartości estetycznej i historycznej.

Wykonanie zadania Fundacja zleciła dyplomowanemu konserwatorowi dzieł sztuki, Panu Tomaszowi Junikowi. Prace rozpoczęły się w lipcu b.r. Ołtarz został oczyszczony z kurzu i zalegających warstw brudu. Podklejone zostały osłabione warstwy malarskie i grunty. Następnie przeprowadzono proces trucia drewnojadów. W kolejnym etapie metodą chemiczną i mechaniczną usunięte zostały wtórne przemalowania, tą samą metodą oczyszczona została także oryginalna pozłota. Uzupełnione zostały brakujące elementy snycerki z zastosowaniem tego samego gatunku drewna. Założono i opracowano nowe grunty klejowo-kredowe, a następnie nałożone zostały pulmenty na miejsce nowych zapraw i miejsc uzupełnień złoceń w barwie odpowiadającej oryginałowi, po czym wykonano złocenia. Prace zakończyło wykonanie retuszy i scaleń kolorystycznych elementów ołtarza – na podstawie uprzednio wykonanych badań stratygraficznych.
Powyższe roboty wykonane zostały zgodnie z przyjętym programem określonym w dokumentacji: „Program prac konserwatorskich ołtarza głównego w kościele parafialnym p.w. św. Stanisława Biskupa Męczennika w Krzemieńcu autorstwa Tomasza Junika, 2012 r.”, w ramach Programu MKiDN: Dziedzictwo kulturowe - Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą .
Działania dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

tekst i foto: Piotr Mazur
Wrzesień 2013