Na stronach internetowych Radia Lublin jest już dostępny reportaż radiowy red. Magdy Grydniewskiej "Lwowska Spółka Gazolina", który swoją antenową premierę miał 9 stycznia 2024 r.,  w wieczornym paśmie reportażowym lubelskiej rozgłośni. Materiał jest efektem rozmów Autorki z potomkami twórców spółki (prawnukiem Mariana Wieleżyńskiego - Zbigniewem Jamrozem i wnuczką dyrektora Bronisława Wojciechowskiego - Teresą Bochwic) oraz z historykami z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (dr.hab. Tomaszem Nowickim i dr.hab. Piotrem Rachwałem), którzy na zaproszenie Fundacji Niepodległości badali dzieje Gazoliny. Okazją do nawiązania kontaktów reportażystki z rozmówcami była konferencja naukowa „Wspólna praca, wspólny plon – sukces spółki paliwowej Gazolina w II RP”, którą zorganizowaliśmy w październiku ubiegłego roku.

Konferencja poświęcona była dokonaniom twórców Spółki Gazolina SA – powołanej do życia w 1912 roku przez Mariana Wieleżyńskiego i Władysława Szaynoka, którzy jako pierwsi w Europie skroplili gaz ziemny i przesłali go rurociągiem w Zagłębiu Drohobyckim.
Świadomi potencjału finansowego przedsięwzięcia, pragnęli ochronić spółkę przed przejęciem przez obcy kapitał, aby pozostała ona w polskich rękach – zdecydowali więc oprzeć się na nowatorskim w tamtych czasach akcjonariacie pracowniczym.
W efekcie stworzyli potężne przedsiębiorstwo paliwowe, które miało znaczący udział w budowaniu potencjału ekonomicznego odrodzonej Rzeczypospolitej.

Konferencja została zrealizowana jako element projektu „Badania i upowszechnienie nowatorskich dokonań gospodarczych i społecznych Spółki Gazolina w II RP” dofinansowanego przez Ministra Nauki i Edukacji w ramach programu Nauka dla Społeczeństwa (nr identyfikacyjny: NdS/550914/2022/2022).

Link do strony internetowej, na której dostępny jest radiowy reportaż: https://radio.lublin.pl/2024/01/09-01-2024-magda-grydniewska-lwowska-spolka-gazolina/

Konferencja nosiła w tytule hasło „Wspólna praca, wspólny plon”, które odzwierciedla misję życiową twórcy „Gazoliny” inż. Mariana Wieleżyńskiego, którego w tym pionierskim dla polskiego przemysłu energetycznego dziele wspierał inż. Władysław Szaynok.
W efekcie ich działań rozwój gospodarczy firmy – założonej w roku 1912 – od wczesnych lat jej funkcjonowania wzmacniało wdrażanie koncepcji, by współwłaścicielami stali się również pracownicy przedsiębiorstwa (akcjonariat pracowniczy).
Należy podkreślić, że jedną z głównych przesłanek polskich twórców „Gazoliny”, fundujących swoją firmę jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, było to, aby – dzięki ukierunkowanej strukturze właścicielskiej – polskie przedsiębiorstwo o wysokiej rentowności ochronić przed przejęciem przez obcy kapitał.
Twórcy „Gazoliny”, ukształtowani w wielokulturowej przestrzeni Małopolski Wschodniej i Lwowa jeszcze pod panowaniem monarchii austro-węgierskiej, świetnie umieli wykorzystać atuty takiego środowiska dla stworzenia przedsiębiorstwa, które swoim rynkowym sukcesem mogło wesprzeć gospodarkę odradzającego się państwa polskiego.

Wśród nierzadko pionierskich dokonań twórców spółki „Gazolina” należy wymienić skonstruowanie i zbudowanie pierwszej w Europie gazoliniarni kompresyjnej, następnie absorpcyjnej oraz uruchomienie jednej z pierwszych na świecie wytwórni płynnego gazu ziemnego (nazywanego wówczas gazolem). Płynny gaz w butlach był także eksportowany np. do Belgii, Syrii oraz Palestyny.
Do innych osiągnięć spółki „Gazolina” należy budowa pierwszego w kraju rurociągu gazu ziemnego, doprowadzenie gazu ziemnego z Zagłębia Borysławskiego do Lwowa (1929), czy wreszcie, od początku lat 30., gazyfikacja powstającego miasta w Gdyni, z zastosowaniem nowoczesnej technologii wytwarzania dwugazu.

Wśród licznych inicjatyw organizacyjno-badawczych twórców spółki „Gazolina” na szczególną uwagę zasługuje utworzenie – wraz z pracującym na Politechnice Lwowskiej prof. Ignacym Mościckim – laboratorium gazu ziemnego „Metan” przekształconego następnie w Chemiczny Instytut Badawczy (jego spadkobiercą jest dziś Instytut Chemii Przemysłowej – Sieć Badawcza Łukasiewicz w Warszawie).
„Metan” był spółką pełniącą rolę think-tanku, który opracowywał własne rozwiązania technologiczne i chronił je patentami, by uniezależnić spółkę „Gazolina” od obcych technologii.

U podstaw naszego projektu znalazła się dostępność do archiwaliów „Gazoliny”, w dużej części pieczołowicie zachowanych w rękach potomków twórców spółki. Dziękujemy spadkobiercom Mariana Wieleżyńskiego i Władysława Szaynoka za możliwość przeprowadzenia wnikliwych badań nad ich dziedzictwem. Wyraźnie widoczne w tej spuściźnie etyczne przesłanki ekonomicznego sukcesu twórców „Gazoliny” zachęciły Fundację Niepodległości do uruchomienia projektu i zwrócenia się do Ministra Edukacji i Nauki o jego dofinansowanie.

Dwudniowa konferencja była okazją do zaprezentowania efektów prac prowadzonych w ramach projektu przez Panów Profesorów – Tomasza Nowickiego i Piotra Rachwała, pracowników naukowo-badawczych Instytutu Historii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II oraz do zestawienia owoców ich badań ze stanem wiedzy o pionierach polskiego gazownictwa, prezentowanej w wystąpieniach Szanownych Gości.

Skalę i wartość dokonań spółki „Gazolina” celnie charakteryzują słowa jej twórcy, inż. Mariana Wieleżyńskiego, który w jubileuszowym dla firmy roku 1937 mówił do pracowników:

– Jesteśmy optymistami i kochamy swoją pracę, a że miłość jest najpotężniejszą siłą w świecie, więc zwyciężamy. Rządzić musi w naszym przedsiębiorstwie sprawiedliwość i poczucie obowiązku, panować zaś gotowość do wzajemnej pomocy.
«Gazolina» jest organizacją obliczoną na długi dystans. Jeden z naszych kontraktów naftowych kończy się w roku 2006. Chcę, aby dzieci nasze, wnuki i prawnuki, zdobywając dla siebie kawałek chleba, pracowały na tych zasadach, dając krajowi naszemu to, czego potrzebuje do życia, do obrony i do wielkiej ofensywy duchowej na cały świat.