Zapraszamy na konferncję naukową „Wspólna praca, wspólny plon – sukces spółki paliwowej Gazolina w II RP”, którą oragnizujemy wraz z Instytutem Historii KUL w dniach 9 – 10 października 2023 r. w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II (Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, sala: CTW 114)

Konferencja poświęcona jest dokonaniom twórców Spółki Gazolina SA – powołanej do życia w 1912 roku przez Mariana Wieleżyńskiego i WładysławaSzaynoka, którzy jako pierwsi w Europie skroplili gaz ziemny i przesłali go rurociągiem w Zagłębiu Drohobyckim.
Świadomi potencjału finansowego przedsięwzięcia, pragnęli ochronić spółkę przed przejęciem przez obcy kapitał, aby pozostała ona w polskich rękach – zdecydowali więc oprzeć się na nowatorskim w tamtych czasach akcjonariacie pracowniczym.
W efekcie stworzyli potężne przedsiębiorstwo paliwowe, które miało znaczący udział w budowaniu potencjału ekonomicznego odrodzonej Rzeczypospolitej.
Wydarzenie odbywa się pod Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

Konferencja będzie transmitowana online, ogólnodostępnie, na kanale Facebook Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. (#InstytutHistoriiKUL). Szczegóły programu są również dostępne na naszej dedykowanej stronie internetowej: www.gazolina.edu.pl

Konferencja realizowana w ramach projektu „Badania i upowszechnienie nowatorskich dokonań gospodarczych i społecznych Spółki Gazolina w II RP” dofinansowanego przez Ministra Nauki i Edukacji w ramach programu Nauka dla Społeczeństwa (nr identyfikacyjny: NdS/550914/2022/2022).

 Opis i program wydarzenia publikujemy poniżej:

OPIS ROZSZERZONY:
Konferencja nosi w tytule hasło „Wspólna praca, wspólny plon”, które odzwierciedla misję życiową twórcy „Gazoliny” inż. Mariana Wieleżyńskiego, którego w tym pionierskim dla polskiego przemysłu energetycznego dziele wspierał inż. Władysław Szaynok.
W efekcie ich działań rozwój gospodarczy firmy – założonej w roku 1912 – od wczesnych lat jej funkcjonowania wzmacniało wdrażanie koncepcji, by współwłaścicielami stali się również pracownicy przedsiębiorstwa (akcjonariat pracowniczy).
Należy podkreślić, że jedną z głównych przesłanek polskich twórców „Gazoliny”, fundujących swoją firmę jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, było to, aby – dzięki ukierunkowanej strukturze właścicielskiej – polskie przedsiębiorstwo o wysokiej rentowności ochronić przed przejęciem przez obcy kapitał.
Twórcy „Gazoliny”, ukształtowani w wielokulturowej przestrzeni Małopolski Wschodniej i Lwowa jeszcze pod panowaniem monarchii austro-węgierskiej, świetnie umieli wykorzystać atuty takiego środowiska dla stworzenia przedsiębiorstwa, które swoim rynkowym sukcesem mogło wesprzeć gospodarkę odradzającego się państwa polskiego.

Wśród nierzadko pionierskich dokonań twórców spółki „Gazolina” należy wymienić skonstruowanie i zbudowanie pierwszej w Europie gazoliniarni kompresyjnej, następnie absorpcyjnej oraz uruchomienie jednej z pierwszych na świecie wytwórni płynnego gazu ziemnego (nazywanego wówczas gazolem). Płynny gaz w butlach był także eksportowany np. do Belgii, Syrii oraz Palestyny.
Do innych osiągnięć spółki „Gazolina” należy budowa pierwszego w kraju rurociągu gazu ziemnego, doprowadzenie gazu ziemnego z Zagłębia Borysławskiego do Lwowa (1929), czy wreszcie, od początku lat 30., gazyfikacja powstającego miasta w Gdyni, z zastosowaniem nowoczesnej technologii wytwarzania dwugazu.

Wśród licznych inicjatyw organizacyjno-badawczych twórców spółki „Gazolina” na szczególną uwagę zasługuje utworzenie – wraz z pracującym na Politechnice Lwowskiej prof. Ignacym Mościckim – laboratorium gazu ziemnego „Metan” przekształconego następnie w Chemiczny Instytut Badawczy (jego spadkobiercą jest dziś Instytut Chemii Przemysłowej – Sieć Badawcza Łukasiewicz w Warszawie).
„Metan” był spółką pełniącą rolę think-tanku, który opracowywał własne rozwiązania technologiczne i chronił je patentami, by uniezależnić spółkę „Gazolina” od obcych technologii.

U podstaw naszego projektu znalazła się dostępność do archiwaliów „Gazoliny”, w dużej części pieczołowicie zachowanych w rękach potomków twórców spółki. Dziękujemy spadkobiercom Mariana Wieleżyńskiego i Władysława Szaynoka za możliwość przeprowadzenia wnikliwych badań nad ich dziedzictwem. Wyraźnie widoczne w tej spuściźnie etyczne przesłanki ekonomicznego sukcesu twórców „Gazoliny” zachęciły Fundację Niepodległości do uruchomienia projektu i zwrócenia się do Ministra Edukacji i Nauki o jego dofinansowanie.

Dwudniowa konferencja jest okazją do zaprezentowania efektów prac prowadzonych w ramach projektu przez Panów Profesorów – Tomasza Nowickiego i Piotra Rachwała, pracowników naukowo-badawczych Instytutu Historii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II oraz do zestawienia owoców ich badań ze stanem wiedzy o pionierach polskiego gazownictwa, prezentowanej w wystąpieniach Szanownych Gości.

Skalę i wartość dokonań spółki „Gazolina” celnie charakteryzują słowa jej twórcy, inż. Mariana Wieleżyńskiego, który w jubileuszowym dla firmy roku 1937 mówił do pracowników:

– Jesteśmy optymistami i kochamy swoją pracę, a że miłość jest najpotężniejszą siłą w świecie, więc zwyciężamy. Rządzić musi w naszym przedsiębiorstwie sprawiedliwość i poczucie obowiązku, panować zaś gotowość do wzajemnej pomocy.
«Gazolina» jest organizacją obliczoną na długi dystans. Jeden z naszych kontraktów naftowych kończy się w roku 2006. Chcę, aby dzieci nasze, wnuki i prawnuki, zdobywając dla siebie kawałek chleba, pracowały na tych zasadach, dając krajowi naszemu to, czego potrzebuje do życia, do obrony i do wielkiej ofensywy duchowej na cały świat.
……………………………………………………………………………………………
Konferencji towarzyszy wspólne wydanie przez Fundację Niepodległości i Towarzystwo Naukowe KUL dwóch publikacji:

„Wspólna praca, wspólny plon – raport w dwudziestopięciolecie S.A. Gazolina 1912-1937” (reprint raportu spółki z roku 1937)
oraz
„Wspólna praca, wspólny plon – życie i dzieło mądrego człowieka” – wydanie IV biografii współtwórcy spółki Gazolina S.A., Mariana Wieleżyńskiego, autorstwa jego syna: Lecha Wieleżyńskiego (napisanej i wydanej w Londynie w roku 1985).

Organizator:
Fundacja Niepodległości

* Współorganizator:
Centrum Badań nad Organizacjami Polonijnymi za Granicą / Instytut Historii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

* Partner:
Stowarzyszenie Gazolina Wieleżyński
(zrzeszające potomków współtwórcy Spółki „Gazolina” S.A.; KRS/21899/22/399)

Źródło finansowania przedsięwzięcia:

Ministerstwo Edukacji i Nauki
Konferencja realizowana w ramach projektu „Badania i upowszechnienie nowatorskich dokonań gospodarczych i społecznych Spółki Gazolina w II RP”
dofinansowanego przez Ministra Nauki i Edukacji w ramach programu Nauka dla Społeczeństwa
(nr identyfikacyjny: NdS/550914/2022/2022)

Projekt i przedmiotowa konferencja pozwalają na  wykazanie efektywności badań w zakresie nauk humanistycznych i społecznych dla budowania oraz wzmacniania tożsamości polskiego przemysłu i nauki w kluczowym obszarze bezpieczeństwa energetycznego Polski – poprzez zaprezentowanie efektów pracy badawczej naukowców nad wpływem powołania i funkcjonowania Spółki „Gazolina SA”, a także jej innowacyjnych rozwiązań na rozwój potencjału ekonomicznego II RP oraz kształtowanie współczesnego patriotyzmu gospodarczego, tak bardzo dziś potrzebnego.

PROGRAM KONFERENCJI
„Wspólna praca, wspólny plon – sukces spółki paliwowej Gazolina w II RP”
9 – 10 października 2023 r.

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
sala: CTW 114

9 października 2023 (poniedziałek) Moderator: dr hab. Tomasz Nowicki, prof. KUL

11:00 Ks. prof. dr hab. Mirosław Kalinowski, Rektor KUL
Otwarcie konferencji

11.15 Prezydent RP Andrzej Duda (lub przedstawiciel)
Patron Honorowy konferencji
Słowo okolicznościowe

11.30 dr hab. Przemysław Czarnek, prof. KUL (lub przedstawiciel)
Minister Edukacji i Nauki
Słowo okolicznościowe

11.45 Artur Soboń
Wiceminister Finansów
Słowo okolicznościowe

12.00 Przemysław Omieczyński
Prezes Zarządu Fundacji Niepodległości
Słowo okolicznościowe

12.10 dr hab. Jacek Gołębiowski, prof. KUL
Centrum Badań nad Organizacjami Polonijnymi za Granicą, KUL
Słowo wstępne

12.20 dr hab. Tomasz Nowicki, prof. KUL
Źródła do dziejów przemysłu gazowo-naftowego w Polsce w archiwach prywatnych założycieli firmy Gazolina S.A.

13.00 dr inż. Paweł Bielski
Dyrektor Instytutu Chemii Przemysłowej imienia Profesora Ignacego Mościckiego
Sieć Badawcza Łukasiewicz
Na początku był „Metan”...

13.45 dyskusja
14.00 przerwa

15.30 Zbigniew Jamroz, prawnuk Mariana Wieleżyńskiego,
Prezes Zarządu Stowarzyszenia Gazolina Wieleżyński
Rodzina i wrażliwość społeczna - Źródła inspiracji twórców spółki Gazolina

15.45 Tomasz Szaynok, wnuk Władysława Szaynoka,
współtwórcy (wraz z Marianem Wieleżyńskim) Spółki Gazolina S.A;
obecnie partner zarządzający Signium International
(prelekcja online z Nowego Jorku)
Parę słów o dziadku – dlaczego z perspektywy doradcy personalnego rekomendowałbym Władysława Szaynoka do Zarządu niejednej spółki paliwowej

16.00 dr inż.Marta Rymar
Dyrektor Muzeum Rzemiosła w Krośnie
Marian Wieleżyński. Historia wizjonera i twórcy przemysłu gazowniczego w Polsce

16.45 prof. dr hab. Krzysztof Jan Chmielowski,
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Historia spółki Gazolina S. A. w kontekście przemian gospodarczych II RP

17.30 dyskusja

10 października 2023 (wtorek) Moderator: dr hab. Piotr Rachwał, prof. KUL

10.00 dr hab. Michał Wojciechowski, prof. UWM
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Poseł Bronisław Wojciechowski w zarządzie Gazoliny

10.45 dr hab. Piotr Rachwał, prof. KUL
Społeczne aspekty organizacji i funkcjonowania firmy Gazolina S.A.

11.30 dr Roman Masyk
Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki
Udział Spółki Akcyjnej „Gazolina” w gazyfikacji Lwowa
(prelekcja online ze Lwowa)

12.15 dyskusja
12:30 przerwa

14.00 Michał Górecki
Fundacja Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza
Bóbrka
Wpływ spółki Gazolina S.A. na kształtowanie sieci gazociągów w Polsce w XX-leciu międzywojennym

14.45 dr Andrzej Kensbok
Wiceprezes Zarządu GAZ-SYSTEM
Współczesna sieć gazownictwa w Polsce i bezpieczeństwo energetyczne Polski
– GAZ-SYSTEM

15.00 dyskusja

15.30 zamknięcie konferencji

Projekt, w ramach którego organizowana jest konferencja, ma również za zadanie upowszechnienie nowatorskich dokonań gospodarczych i społecznych Spółki Gazolina w II RP – zatem przedstawione na konferencji rezultaty badań będą prezentowane w ramach publikacji materiałów pokonferencyjnych oraz szeroko upowszechniane w mediach i na stronie internetowej tworzonej w dalszych zadaniach projketu.

PATRONATY MEDIALNE:
Grupa Fratria (portal wPolityce.pl, tygodnik Sieci, magazyn SieciHistorii, Gazeta Bankowa)
Grupy Polska Press (dzienniki regionalne na terenie kraju )
Nasz Dziennik
TVP 3 Oddział w Lublinie / TVP INFO
Polskie Radio Lublin